Trò chơi dân gian là một phần quan trọng của văn hóa truyền thống Nhật Bản, phản ánh lịch sử, phong tục và giá trị xã hội của đất nước mặt trời mọc này. Trải qua hàng thế kỷ, những trò chơi này vẫn còn giữ nguyên giá trị văn hóa và tiếp tục thu hút sự chú ý của người dân địa phương cũng như du khách quốc tế. Bài viết này sẽ giới thiệu đến bạn đọc một số trò chơi dân gian phổ biến nhất ở Nhật Bản, bao gồm cả nguồn gốc, cách chơi cũng như ý nghĩa văn hóa đằng sau chúng.
1、Sugoroku (雙六)
Sugoroku được coi là một trong những trò chơi dân gian phổ biến nhất tại Nhật Bản. Nó có nguồn gốc từ một trò chơi tương tự ở Trung Quốc gọi là "Shuang liu" vào khoảng thế kỷ thứ 7 hoặc 8. Trò chơi này bắt đầu được phổ biến ở Nhật Bản vào thời kỳ Heian (794-1185). Sugoroku có thể xem là tổ tiên của trò chơi cờ vua hiện đại.
Cách chơi:
Sugoroku được chơi trên một tấm bảng hình vuông hoặc hình chữ nhật, thường được làm bằng gỗ hoặc giấy, với các ô hình vuông được đánh số từ 1 đến 24 hoặc 48. Một quân cờ (có thể là một hình nón nhỏ hoặc một hình vuông) được đặt ở ô số 1. Người chơi quay một chiếc bánh xe có nhiều số được đánh dấu và di chuyển quân cờ theo số mà bánh xe chỉ. Người chiến thắng là người đi từ ô số 1 đến ô số cuối cùng một cách nhanh nhất. Trò chơi Sugoroku không chỉ đơn thuần là một trò chơi giải trí, nó còn mang ý nghĩa giáo dục, giúp người chơi phát triển kỹ năng tính toán nhanh chóng và tư duy logic.
2、Kemari (蹴鞠)
Kemari được coi là một trong những trò chơi dân gian cổ xưa nhất của Nhật Bản, xuất hiện từ thời đại Asuka (538-710). Mục đích của trò chơi là giữ quả bóng không chạm đất trong khi di chuyển. Kemari được coi là một trò chơi hoàng gia, vì nó thường được chơi bởi quý tộc và hoàng thân.
Cách chơi:
Mỗi trận đấu gồm 6 người chơi chia thành 2 đội, mỗi đội 3 người. Mục tiêu của trò chơi là giữ quả bóng không chạm đất trong thời gian dài nhất có thể. Quả bóng được làm từ da lợn và có đường kính khoảng 20cm. Những người chơi sẽ chuyền bóng qua lại cho nhau bằng chân, đầu gối hoặc đầu.
Trò chơi này không chỉ giúp nâng cao sức khỏe và tinh thần cạnh tranh, mà còn góp phần duy trì văn hóa và phong tục của Nhật Bản. Kemari là một biểu tượng của văn hóa cổ đại Nhật Bản và luôn được bảo tồn và tái tạo trong các lễ hội văn hóa truyền thống.
3、Hanetsuki (羽根突き)
Hanetsuki, còn được gọi là Hanafuda, là một trò chơi dân gian Nhật Bản rất phổ biến. Đây là một trò chơi chơi bài truyền thống mà người Nhật chơi để chào mừng năm mới và các lễ hội truyền thống khác.
Cách chơi:
Hanetsuki được chơi bằng bộ bài đặc biệt gồm 48 lá bài, mỗi lá bài đại diện cho một loài hoa riêng biệt. Mục tiêu của trò chơi là đánh lá bài đang nắm trong tay lên trên không và đánh lá bài đó vào lưới bóng trước khi nó rơi xuống. Người chơi phải tìm cách đưa càng nhiều lá bài lên lưới càng tốt trong khi cố gắng ngăn chặn đối thủ.
Đây không chỉ là một trò chơi đơn thuần, nó còn mang một ý nghĩa tâm linh, đại diện cho lòng biết ơn và sự tôn trọng đối với thiên nhiên và mùa vụ. Mỗi loại hoa trong bộ bài đều mang một ý nghĩa riêng và biểu thị cho một mùa cụ thể trong năm.
4、Kirigami (切り紙)
Kirigami là một nghệ thuật cắt giấy truyền thống của Nhật Bản. Trò chơi này đã xuất hiện từ thế kỷ 17 và thường được sử dụng trong các lễ hội truyền thống như Obon và Shogatsu. Trò chơi kirigami không chỉ là một hình thức giải trí, nó còn là một nghệ thuật, thể hiện sự sáng tạo và kỹ năng thủ công tinh xảo của người chơi.
Cách chơi:
Người chơi sử dụng kéo và dao để cắt và gấp giấy, tạo ra các hình dạng phức tạp và đẹp mắt. Người chơi cũng có thể dùng các công cụ cắt giấy chuyên dụng để tạo ra các mô hình tinh xảo hơn.
Trò chơi kirigami không chỉ rèn luyện kỹ năng tay chân mà còn giúp nâng cao kỹ năng nhận biết màu sắc và hình dạng. Đồng thời, nó cũng là một phương pháp tuyệt vời để giáo dục về văn hóa và lịch sử Nhật Bản.
5、Fukuwarai (福笑い)
Fukuwarai là một trò chơi dân gian Nhật Bản rất phổ biến, đặc biệt là trong dịp Tết Nguyên đán. Mục tiêu của trò chơi này là gắn các bộ phận của khuôn mặt vào đúng vị trí trên hình vẽ một khuôn mặt mà không nhìn thấy.
Cách chơi:
Trò chơi Fukuwarai thường diễn ra với hai người chơi. Một người cầm bản vẽ khuôn mặt, và người kia sẽ gắn các bộ phận khuôn mặt vào đúng vị trí. Người chơi sẽ bị bịt mắt để tăng tính thách thức của trò chơi. Điều thú vị về trò chơi này không chỉ nằm ở việc gắn các bộ phận khuôn mặt, mà còn ở những tình huống hài hước khi người chơi gắn sai vị trí.
Trò chơi Fukuwarai không chỉ giúp giải trí và giảm stress, mà còn thể hiện sự sáng tạo và sự thích nghi. Đồng thời, đây cũng là một trò chơi rất hữu ích để rèn luyện kỹ năng định vị và kỹ năng tay chân.
Tóm lại, những trò chơi dân gian Nhật Bản như Sugoroku, Kemari, Hanetsuki, Kirigami và Fukuwarai đều mang ý nghĩa sâu sắc về văn hóa, giáo dục và giải trí. Mỗi trò chơi đều phản ánh giá trị văn hóa độc đáo của Nhật Bản và cung cấp cơ hội tuyệt vời để hiểu rõ hơn về nền văn hóa phong phú này.
